Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας όρισε την ψυχική υγεία ως μια κατάσταση ευεξίας στην οποία το άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητές του, μπορεί να αντιμετωπίσει το φυσιολογικό στρες της ζωής, μπορεί να εργαστεί παραγωγικά και γόνιμα και είναι σε θέση να συνεισφέρει στην κοινωνία (ΠΟΥ, 2001).
Στο πλαίσιο του προγράμματος “Let’s Talk” συζητήσαμε με νέους ανθρώπους για την ψυχική τους υγεία, για το πώς αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες και τι τους βοηθάει. Ένας από τους νέους μοιράστηκε επίσης τον ορισμό του για την ψυχική υγεία: «Όταν σκέφτομαι τι είναι η ψυχική υγεία, το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό είναι: Το πώς αισθανόμαστε. Δεν ξέρω πώς να το ορίσω, θα έλεγα ότι είμαστε ψυχικά υγιείς όταν είμαστε καλά».
«Η ψυχική υγεία ως ανθρώπινο δικαίωμα» είναι το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας, η οποία έχει ως στόχο να τονίσει ότι η ψυχική υγεία αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα για όλους.
Ακόμη και πριν από το Covid-19, περισσότερα από 84 εκατομμύρια άνθρωποι στην ΕΕ επηρεάζονταν από προβλήματα ψυχικής υγείας. Δηλαδή ένα στα έξι άτομα. Και πρόκειται για έναν αριθμό που έχει αυξηθεί σημαντικά από την πανδημία μέχρι σήμερα. Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση για την ψυχική υγεία, στην οποία παρουσίασε το σχέδιό της για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση στην Ευρώπη, η οποία σηματοδοτεί μια καμπή στον τρόπο με τον οποίο η ΕΕ αντιμετωπίζει την ψυχική υγεία. Οι νέοι πλήττονται ιδιαίτερα: οι μισοί από τους νέους Ευρωπαίους μιλούν για την εξασθενημένη ψυχική τους υγεία και η κατάθλιψη έχει υπερδιπλασιαστεί μεταξύ τους. Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά μεγαλύτερο από το γενικό πληθυσμό και αποτελεί ανησυχητικό αριθμό.
Ως εκ τούτου, πρέπει να αναρωτηθούμε πώς μπορούμε να παρέχουμε στους νέους την αναγκαία ασφάλεια, σταθερότητα και ισορροπία. Αυτό στο οποίο συμφωνούν όλοι οι ειδικοί είναι ότι είναι σημαντικό να επιτρέψουμε στους νέους να μιλούν ανοιχτά για την ψυχική υγεία και να τους μάθουμε να μοιράζονται τις ανησυχίες τους, ενώ οι ενήλικες πρέπει να τις λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους. Μόνο τότε μπορούμε να περιμένουμε ότι οι νέοι θα αναζητήσουν υποστήριξη όταν τη χρειαστούν. Με αυτή την προσέγγιση, σπάμε το στίγμα που περιβάλλει αυτό το θέμα και δίνουμε τη δυνατότητα να ακουστεί η φωνή των νέων, και αυτά είναι τα πρώτα βήματα που είναι απαραίτητα για να λάβουν οι νέοι επαγγελματική υποστήριξη.
Είμαστε εξαιρετικά ευγνώμονες στους νέους από τις χώρες εταίρους (Κροατία, Ελλάδα, Ιταλία και Σερβία) για τις προσωπικές ιστορίες που μοιράστηκαν μαζί μας: για την αντιμετώπιση και τη διαχείριση δυσκολιών – άγχος, κρίσεις πανικού, απώλεια, μοναξιά – και άλλες δύσκολες καταστάσεις με τις οποίες ήταν εξαιρετικά δύσκολο να ανταπεξέλθουν μόνοι τους.
Σύντομα θα τις δημοσιεύσουμε όλες σε αυτόν τον ιστότοπο με την ελπίδα ότι θα σας εμπνεύσουν και θα σας παρακινήσουν να μιλήσετε ανοιχτά για την ψυχική υγεία.
Πολλοί από αυτούς τους νέους κατάφεραν να λάβουν την απαραίτητη υποστήριξη και βοήθεια – από φίλους, συντρόφους, οικογένεια και επαγγελματίες, και χάρη σε αυτό είναι τώρα καλά. Προκειμένου να αυξηθεί ο αριθμός των νέων που κατάφεραν να λάβουν υποστήριξη και βοήθεια, είναι απαραίτητο να αποστιγματιστεί αυτό το θέμα, να μιλήσουμε για τα προβλήματα χωρίς κριτική, αλλά και να ενισχύσουμε τις ικανότητες όλων όσοι εργάζονται με νέους ώστε να αποτελούν τις πρώτες βοήθειες και μέρος του κύκλου υποστήριξής τους.
Μέσα από το πρόγραμμα “Let’s Talk”, μάθαμε ότι οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας πρέπει να είναι διαθέσιμες στους νέους καθημερινά, εύκολα, μέσα στην τοπική κοινότητα, χωρίς παραπομπές, εξαλείφοντας το στίγμα και χωρίς κόστος. Για τους ιθύνοντες αυτό σημαίνει την παροχή ψυχολόγων ή/και ειδικών ψυχικής υγείας στα σχολεία και περισσότερα συμβουλευτικά κέντρα ψυχικής υγείας. Επιπλέον, στοχευμένες υπηρεσίες στο σύστημα υγείας προσαρμοσμένες στους νέους σημαίνει την παροχή ειδικών κλινικών κέντρων που προορίζονται συγκεκριμένα για τους νέους, με σύγχρονες προσεγγίσεις και κατανόηση των αναγκών των νέων που προέρχονται από μειονεκτούσες ομάδες. Για περισσότερες προτάσεις, διαβάστε την περίληψη της έρευνάς μας με τις συστάσεις.
Με το πρόγραμμα “Let’s Talk”, ενθαρρύνουμε μια ανοιχτή συζήτηση μεταξύ των νέων για τη σημασία της ψυχικής υγείας και της αναζήτησης υποστήριξης. Έπειτα από συζητήσεις με νέους και εμπειρογνώμονες διαφόρων προφίλ που εργάζονται μαζί τους, αναπτύξαμε μια σειρά συστάσεων, καθώς και ένα πρόγραμμα ψυχικής υγείας για νέους με έμφαση στην οπτική του φύλου, το οποίο περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα κατάρτισης, ένα εγχειρίδιο για εργαζόμενους με νέους, και ένα βιβλίο εργασίας για νέους.
