Η αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων απαιτεί τη μετάβαση από τους παραδοσιακούς δείκτες οικονομικής ανάπτυξης, όπως το ΑΕΠ, σε νέες προσεγγίσεις και εργαλεία μέτρησης της ευημερίας που θα επιτρέπουν τη χάραξη αποτελεσματικότερων δημόσιων πολιτικών. Στο πλαίσιο αυτό, το KMOP Policy Center και το Ethos Lab – Κέντρο Έρευνας για τη Διακυβέρνηση και την Αειφορία παρουσίασαν για πρώτη φορά τον σύνθετο δείκτη Reframing Welfare Index (RWI), ένα σύγχρονο εργαλείο που μπορεί να συμβάλει στον αποτελεσματικότερο σχεδιασμό και αξιολόγηση πολιτικών.
Στη διαδικτυακή εκδήλωση «Αξιολογώντας την ευημερία και τις ανισότητες στις Ευρωπαϊκές περιφέρειες: Μετρήσεις, προκλήσεις και ευκαιρίες πολιτικής», που πραγματοποιήθηκε αυτή την εβδομάδα με τη συμμετοχή σημαντικών ομιλητών από τον πολιτικό και ακαδημαϊκό χώρο, επισημάνθηκε η σημασία του επαναπροσδιορισμού της έννοιας της ευημερίας και της χρήσης νέων δεικτών μέτρησης για τον σχεδιασμό πολιτικών που θα εξασφαλίζουν βιώσιμη ευημερία για όλους.
«Οι πολιτικοί ηγέτες μπορούν να λαμβάνουν αποτελεσματικές και βιώσιμες αποφάσεις μόνο στη βάση καλών, πραγματικών, σωστών σύνθετων δεδομένων και παραμέτρων», δήλωσε ο κ. Mikuláš Dzurinda, Πρόεδρος του Κέντρου Ευρωπαϊκών Σπουδών Wilfried Martens και πρώην Πρωθυπουργός της Σλοβακίας, χαρακτηρίζοντας «εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ενθαρρυντική» την έρευνα στην οποία βασίζεται ο δείκτης RWI.
Παρά την προώθηση πολιτικών κοινωνικής πρόνοιας στην Ευρώπη, όπως τα διαρθρωτικά ταμεία ή τα ταμεία συνοχής, υπάρχει η αίσθηση στους πολίτες ότι κάτι δεν λειτουργεί καλά στο ευρωπαϊκό μας σχέδιο, παρατήρησε ο κ. Dzurinda και υπογράμμισε την ανάγκη να απομακρυνθούμε από τους παραδοσιακούς δείκτες ανάπτυξης και να εστιάσουμε περισσότερο στην ποιότητα της εκπαίδευσης, στην ποιότητα των υπηρεσιών υγείας, τη στέγαση, αλλά και στην ευχέρεια πρόσβασης στις υπηρεσίες αυτές. Ο Πρόεδρος του Κέντρου Wilfried Martens πιστεύει ότι οι ανισότητες στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας στην Ε.Ε. δεν θα πρέπει να προβληματίζουν μόνο τις χώρες που βρίσκονται χαμηλά στην κατάταξη της ευημερίας, αλλά και τις χώρες που βρίσκονται στις πρώτες θέσεις. Πώς λοιπόν μπορούμε να μετρήσουμε την ευημερία; Σύμφωνα με τον κ. Dzurinda, θα πρέπει να χρησιμοποιούμε σύγχρονα ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα για την αποτύπωση και την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων. «Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορούν οι πολιτικοί ηγέτες να υιοθετούν αποτελεσματικές πολιτικές», επεσήμανε.
Η Dame Henrietta Moore, καθηγήτρια στο University College του Λονδίνου, Ιδρύτρια και Διευθύντρια του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Ευημερίας (Institute for Global Prosperity), πρότεινε μια σειρά δράσεων οι οποίες μπορούν να υλοποιηθούν για τη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων. Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν την υιοθέτηση νέων τρόπων μέτρησης του τι πραγματικά έχει αξία, με την ανάπτυξη νέων δεικτών ευημερίας στην Ευρώπη που θα έχουν επίκεντρο τον πολίτη, τη δημιουργία νέων μεθόδων κοινωνικής προστασίας με ένα νέο «καλάθι» δημόσιων αγαθών, τη μεταρρύθμιση των φορολογικών συστημάτων για τη χρηματοδότηση αυτού του νέου «καλαθιού» υπηρεσιών και την αλλαγή του ευρωπαϊκού οράματος για το κράτος πρόνοιας του 21ου αιώνα. «Αυτό που θα πρέπει να κάνουν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής και οι κυβερνήσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι να επικεντρώσουν εκ νέου την προσοχή τους στο τι σημαίνει ευημερία και τι δίνει πραγματική αξία στη ζωή μας. Χρειαζόμαστε έναν επαναπροσδιορισμό που να εστιάζει λιγότερο στον συνολικό οικονομικό πλούτο και την ανάπτυξη, όπως το ΑΕΠ, και περισσότερο στα πράγματα που οι άνθρωποι νιώθουν ότι χρειάζονται», τόνισε.
Ο καθηγητής Paul Dolan του London School of Economics and Political Science αναφέρθηκε στη σημασία της υποκειμενικής και βιωματικής αντίληψης της ευημερίας από την πλευρά των πολιτών και εξήγησε γιατί πρέπει αυτή να ληφθεί υπ’ όψιν στη χάραξη πολιτικής. Όπως είπε, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να σταματήσουν να εστιάζουν αποκλειστικά στην υλική ευημερία και την οικονομική ανάπτυξη και να συμπεριλάβουν στις αποφάσεις τους και τον αντίκτυπο που έχουν οι πολιτικές στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται και βιώνουν οι άνθρωποι τη ζωή τους. «Η ιδέα για την ευημερία που κυριαρχεί αυτή τη στιγμή στην οικονομία είναι ότι, αν δώσεις στους ανθρώπους περισσότερα χρήματα, τους δίνεις τη δυνατότητα να ικανοποιήσουν περισσότερες από τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους. Αντ’ αυτού, πρέπει να εστιάσουμε σε μια διαφορετική έννοια της ευημερίας που βελτιώνει πραγματικά τις ζωές των ανθρώπων και τους κάνει να αισθάνονται καλύτερα, όπως οι υπηρεσίες που επεσήμανε η καθηγήτρια Moore», τόνισε.
Τι είναι ο δείκτης RWI
Ο Δρ. Γεώργιος Μέλιος, Ιδρυτής του Ethos Lab και ερευνητής στο London School of Economics and Political Science, αναφέρθηκε στην έρευνα που διεξάγουν τα τελευταία τρία χρόνια το KMOP Policy Center και το Ethos Lab σχετικά με την κοινωνική ευημερία και την μέτρησή της. Τα αποτελέσματα της έρευνας εστιάζουν στις κρίσιμες ελλείψεις των διαθέσιμων δεικτών κοινωνικής ευημερίας τόσο σε επίπεδο εννοιολογικής αντίληψης της κοινωνικής ευημερίας όσο και σε επίπεδο μέτρησης. Ο Δρ. Μέλιος παρουσίασε μια νέα προσέγγιση που βοηθά τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους ακαδημαϊκούς να επαναπροσδιορίσουν τη έννοιας της κοινωνικής ευημερίας και κατά συνέπεια τον τρόπο μέτρησής της. Η νέα αυτή προσέγγιση αποτυπώνεται στην ανάπτυξη ενός καινοτόμου εργαλείου μέτρησης κοινωνικής ευημερίας, του Reframing Welfare Index.
Αξιοποιώντας περισσότερα από 2 εκατομμύρια δεδομένα μεταξύ 2002-2021, ο RWI αποτυπώνει την κοινωνική ευημερία μέσα από 21 μετρήσιμους πυλώνες ευημερίας και συνολικά 187 κοινωνικοοικονομικούς δείκτες. Κάθε επιμέρους δείκτης έχει σχεδιαστεί με τρόπο ώστε να ανταποκρίνεται σε διαφορετικές διαστάσεις της εγχώριας πολιτικής και να επιτρέπει τη σύνδεση χρηματοοικονομικών ροών (επενδύσεων) και κοινωνικοοικονομικών αποτελεσμάτων. Το εύρος και πλήθος των στατιστικών δεδομένων που αναλύθηκαν για την παραγωγή του μπορούν με τις κατάλληλες μεθοδολογίες να συμβάλουν στην αξιολόγηση των επιπτώσεων προγραμμάτων, δράσεων και επενδύσεων στην κοινωνική ευημερία, ανέφερε ο Δρ. Μέλιος.
«Το τι αποφασίζει να μετρά μια κοινωνία επηρεάζει την κατανόηση των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει και κατ’ επέκταση τον τρόπο σχεδιασμού και εφαρμογής δημοσίων πολιτικών. Για τον λόγο αυτό, πιστεύουμε ότι ο RWI είναι ένα χρήσιμο εργαλείο που μπορεί να συνεισφέρει στον σχεδιασμό αποτελεσματικών πολιτικών, μετρώντας τα σωστά πράγματα με τον σωστό τρόπο», ανέφερε από την πλευρά του ο κ. Πύρρος Παπαδημητρίου, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και Διευθυντής του KMOP Policy Center.
Αναφερόμενος στις τρέχουσες ευρείες γεωπολιτικές ανακατατάξεις στην Ευρώπη, ο κ. Αντώνης Κλάψης, Επίκουρος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, ο οποίος συντόνισε τη συζήτηση, εκτίμησε ότι ίσως αυτή είναι η καλύτερη στιγμή να έρθει στο προσκήνιο το θέμα της ευημερίας. «Ίσως ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να αποτελέσει σημείο καμπής και μια ευκαιρία για να επιτύχουμε ευημερία. Θα πρέπει να βρούμε ένα κοινό σημείο μεταξύ πολιτικής και κοινωνίας, ώστε να μπορέσουμε να προωθήσουμε την ευημερία», ανέφερε ο κ. Κλάψης.
Η εκδήλωση αποτέλεσε την εναρκτήρια μια σειράς διαδικτυακών συναντήσεων με τίτλο “Reframing Welfare Policy Workshop”, που σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν τους επόμενους μήνες το KMOP Policy Center και το Ethos Lab.
ℹ️ Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας στα email kmop@kmop.org και info@ethoslab.gr .
