Πώς μπορούν οι μη αστικές περιοχές να διαμορφώσουν πολιτικές που διατηρούν και ενδυναμώνουν τη νεολαία τους;
Αυτό ήταν το βασικό ερώτημα που τέθηκε στο επίκεντρο της διήμερης εκπαιδευτικής επίσκεψης στην Πορτογαλία, στην οποία συμμετείχε το ΚΜΟΠ στις 23–24 Απριλίου. Mαζί με φορείς χάραξης πολιτικής, εκπροσώπους οργανισμών νεολαίας και ακαδημαϊκούς, είχαμε την ευκαιρία να μεταφέρουμε την εμπειρία μας από πρωτοβουλίες που ενδυναμώνουν τη νεολαία, να ανταλλάξουμε καλές πρακτικές και να συζητήσουμε για πολιτικές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των νέων που ζουν σε μη αστικά περιβάλλοντα.
Στο επίκεντρο των παρουσιάσεων βρέθηκαν πολιτικές που συνδέουν την ενδυνάμωση των νέων με την ενεργό συμμετοχή τους στην τοπική ανάπτυξη —μέσα από την απασχόληση, την επιχειρηματικότητα, την πρόσβαση στην εκπαίδευση και κατάρτιση και, κυρίως, τη συμμετοχή τους στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις πολιτικές που αξιοποιούν ψηφιακά εργαλεία για την ενίσχυση των δεξιοτήτων των νέων και τη δημιουργία τοπικών οικοσυστημάτων συνεργασίας. Παραδείγματα περιλάμβαναν τη χρήση πλατφορμών διαδικτυακής κατάρτισης που προσφέρουν εξειδικευμένα μαθήματα σε τομείς όπως η βιώσιμη γεωργία, η αγροτική επιχειρηματικότητα και ο ψηφιακός μετασχηματισμός, καθώς και τη δημιουργία online συνεργατικών κόμβων (hubs), που συνδέουν νέους με μέντορες, τοπικούς παραγωγούς, εκπαιδευτικά ιδρύματα και οργανισμούς υποστήριξης.
Παράλληλα, επισκεφτήκαμε μη αστικές περιοχές όπου υλοποιούνται ολοκληρωμένες πρωτοβουλίες για την ενδυνάμωση των νέων μέσω του πολιτισμού, των επιστημών και της κοινωνικής καινοτομίας.
Στο Amarante, επισκεφτήκαμε τον πολυχώρο Casa da Juventude de Amarante (CJ), που λειτουργεί από τον οργανισμό Aventura Marão Clube. Πρόκειται για έναν χώρο που συνδυάζει δράσεις εκπαίδευσης και υποστήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας. Εκεί, οι νέοι έχουν πρόσβαση σε πολιτιστικές και επιμορφωτικές δραστηριότητες που ενισχύουν τις γνώσεις τους γύρω από βιώσιμες πρακτικές, συμμετέχουν σε εργαστήρια κοινωνικής καινοτομίας —όπως το “Youth Impact Week”— και αξιοποιούν τον δωρεάν χώρο συνεργασίας (coworking space) για την ανάπτυξη των ιδεών και των έργων τους.
Στο Armamar, γνωρίσαμε την οργάνωση ARMA-Sci – Armamar Scientific Capital Promotion Network, με αποστολή τη δημοκρατικοποίηση της επιστήμης και τη χρήση της ως μοχλού τοπικής ανάπτυξης. Μέσω στενής συνεργασίας με τον Δήμο και το σχολικό δίκτυο της περιοχής, η ARMA-Sci υλοποιεί εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα που δίνουν τη δυνατότητα σε νέους να αναπτύξουν δεξιότητες, να εντρυφήσουν σε επιστημονικά πεδία που άπτονται των ενδιαφέροντών τους και να χαράξουν επαγγελματικές διαδρομές συνδεδεμένες με τις ανάγκες και τις προοπτικές του τόπου τους.
Συνολικά, η εκπαιδευτική επίσκεψη στην Πορτογαλία ανέδειξε τον καθοριστικό ρόλο που μπορούν να διαδραματίσουν οι στοχευμένες και τεκμηριωμένες πολιτικές στην ενδυνάμωση των νέων που ζουν σε μη αστικές περιοχές. Όταν οι πολιτικές αυτές στηρίζονται σε αξιόπιστα δεδομένα, προσαρμόζονται στις τοπικές ιδιαιτερότητες και αξιοποιούν καινοτόμα ψηφιακά εργαλεία, δημιουργούν γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη δεξιοτήτων και την ενίσχυση των προοπτικών της νέας γενιάς. Παράλληλα, η ενσωμάτωση μηχανισμών, που ενθαρρύνουν τη συμμετοχή των νέων στη λήψη αποφάσεων, μπορεί να ενισχύσει ακόμα περισσότερο τη σύνδεση αυτών των πολιτικών με τις πραγματικές τους ανάγκες.
Η εν λόγω επίσκεψη υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του «Rural Youth Future», το οποίο αποτελεί ευρωπαϊκή πρωτοβουλία στην οποία συμμετέχει το ΚΜΟΠ για την προώθηση στοχευμένων πολιτικών που ενισχύουν την απασχολησιμότητα των νέων στις ευρωπαϊκές περιφέρειες.